( پرانتز ) وبلاگ تخصصی روزنامه نگاری

سایت تخصصی روزنامه نگاری

( پرانتز ) وبلاگ تخصصی روزنامه نگاری

سایت تخصصی روزنامه نگاری

چه کسی گفته که تلویزیون باید جای منبر را بگیرد؟

اظهارات دکتر منتظرقائم و تلقی و تعریف وی در خصوص رسانه های سنتی توجه برخی از استادان و کارشناسان و دانشجویان علوم ارتباطات را معطوف خود ساخت که می کوشم هر از چندی در مجالی به ارایه هر چند مختصر این نقطه نظرات بپردازم.

دکتر مهدی محسنیان راد پس از مرور اظهارات دکتر منتظرقائم در گفت و گو با" پرانتز  "اظهار می دارد:" "دسته بندی رسانه ها به سنتی و مدرن بستگی به این دارد که چه تعریفی از رسانه ها داشته باشیم.افرادی مانند دکتر اصغر فتحی ، استاد علوم ارتباطات که حدود 30 سال است در کانادا تدریس و تحقیق میدکتر محسنیان راد کند کتابی به انگایسی نوشت که قبل از انقلاب به وسیله پژوهشکده علوم ارتباطی و توسعه ایران که دکتر مجید تهرانیان از اعضای آن بود ترجمه شد.نام کتاب چنین است:منبر یک رسانه عمومی در اسلام.این کتاب در کتابخانه ملی ایران موجود است.رساله لیسانس آقای دکتر افخمی – استاد علوم ارتباطات علامه – نیز که فکر می کنم زیر نظر آقای دکتر معتمد نژاد انجام و در سال 1359 دفاع شد عنوانش منبر به عنوان یک رسانه ارتباط جمعی بود."

دکتر محسنیان راد درست یک سال پیش در گفت و گویی در خصوص رسانه منبر این مفاهیم را بیشتر توضیح داده بود:"با تولد یک رسانه جدید رسانه های قبلی برخی از ویژگی های خود را که می تواند در حیات آنها مؤثر باشد تقویت می کنند. مثلاً این خصلت رادیو که فرد می تواند ضمن شنیدن آن به کاردیگری هم مسجد رسانه سنتی یا...؟بپردازد همراه با ویژگی ارزانی هر قسمت از پیامهای تولیدی آن، سبب شد که با توسعه تلویزیون، رادیوهای جماعتی ( که با رادیوهای محلی فرق می کند) و همچنین فرستنده ای پرموسیقی وارد بازار رقابت شوند. درواقع رشد و تنزل ویژگی های هر یک از رسانه ها حسب تعامل باسایر رسانه هاست که نزول و صعود آن را در طول تاریخ تعیین می کند. منبر نیز به عنوان یک رسانه سنتی فارغ از این قواعد نیست.

مسجد و منبر یک رسانه دینی است. حالا وقتی آن را تبدیل به ابزاری که سهم دین را در آن به حاشیه برانیم و حوزه دیگری را جانشین آن کنیم خصلت منبر را از آن گرفته ایم.

چه کسی گفته که تلویزیون باید جای منبر را بگیرد. این نیست که یک روحانی درتلویزیون قرار بگیرد و حالا ببینیم که همان قدر در انتقال پیامش مؤثر است نسبت به وقتی که در منبر می نشست و همان کارکرد منبر را از تلویزیونی که او را نشان می دهد، انتظار داشته باشیم. طبیعی است که کارکردی متفاوت دارد. نمی توانیدآنچه در داخل مسجدمی گذرد، پخش مستقیم تلویزیونی کنید و بگویید آن کسی که در پای تلویزیون ، این پخش مستقیم مراسم مسجد را از تلویزیون دریافت می کند، همان شرایط ارتباطی برایش پیش می آید که وقتی فردی داخل مسجد است و به صحبتهای کسی که روی منبر است، گوش می کند. نباید چنین توقعی داشت. هر کدام از اینها کارکرد خاص، خصلت و توان خودشان را دارند. حتی به نظر من آن واعظی که زیر نورافکنهای استودیوی تلویزیون مشغول صحبت کردن است، هرگز آن احساسی را که بالای منبر در مسجددارد، نخواهدداشت. شمابه مسجد وکیل شیراز بروید وبه منبر سنگی بلندآنجا نگاه کنید. واعظ از بالای آن منبر مرتفع مخاطبینی که می دیده، با مخاطبینی فرضی و ذهنی که او در استودیوی تلویزیون برای خود می دیده، متفاوت است و همین تفاوت، دو حال متفاوت ایجاد می کندکه براساس قوانین ارتباطات در باب «فراگرد بودن ارتباطات» بر ارتباط تأثیر می گذارد."

1-       ایران 14 آبان 82 ش:2630

نظرات 6 + ارسال نظر
سیما 1385,08,23 ساعت 20:02

سلام
بعد از گذشت یک قرن و اندی که از دگرگونی جوامع(سنتی به صنعتی)میگذرد ،جای بسی تاسف است که هنوز جامعه شناسانی وجود دارند که تبیین های اخلاقی را جایگزین تبیین های علمی میکنند.
مدتهاست که جامعه شناسان تلاش می کنند که در بررسی دگرگونی های اجتماعی ،علم به جای سنت خود نمایی کند و روابط اجتماعی را با عقل هدایت کنند نه نیروی کور سنت.
ما باید به آینده بنگریم نه خیال گذشته را در سر بپرورانیم.
دکتر منتظر قائم طبق تعریف علمی و جامعی که از رسانه ارائه دادند،از ابتداء منبر راجزء رسانه قرار نداده بودند که حالا تلویزیون را جایگزین آن نمایند.
بنده تصور می کنم که شما به عنوان یک جامعه شناس از لاک سنت ها بیرون بیایید و سعی کنید تعاریف و تفسیرهایتان را به دور از اعتقادات شخصی بیان کنید.
آیا فکر نمی کنید که ما برای درک و فهم پویایی جامعه ی اطلاعاتی،به تعاریف علمی نیازمندیم ؟؟؟!!!

[ بدون نام ] 1385,08,24 ساعت 09:08

سلام
روزنامه نگاری وبلاگی!!
جالبه
------
موفق باشی
----
یه سری به من بزن

با سلام
به طورکلی براساس علم ارتباطات اجتماعی رسانه ای به نام مدرن و رسانه ای به نام سنتی وجود ندارد زیرا رسانه ها اصولا محصول جامعه مدرن صنعتی و فراصنعتی هستند ومقایسه منبر مجتهدان و یا سایر مظاهر سنتی در کشورهایی نظیر کشورما با رسانه های مدرن - بدو ن شک - بدون تحلیل های صحیح علمی است . منبر یک مقوله بسیار عمیق اجتماعی مذهبی و سیاسی و ... بوده است که هیچ ارتباطی با رسانه نداشته بلکه ویژگیهای فرهنگی وتاثیر گذاریهای قشر مجتهدان را بر افکار عمومی در جوامع سنتی نشان می دهد . مسلم است که ازاین منبر تنها کسانی می توانستند ومی توانند بر افکار عمومی تاثیر بگذارند که جزو مقامات بالای مذهبی وسیاسی باشند امارسانه های مدرن امروزی جایگاهی است که عموم مردم می توانند با هم در ارتباط بوده وبه قول ویلبر شرام در برابر گلوله های ارتباطی نیز پیام های خاص خود را داشته باشند و ازپای درنیایند

سلام آقای صبوحی.
به نظر من هم این گفته صحیح تر است که ما با ارتباطات سنتی مواجه بوده ایم نه رسانه سنتی.
اگر پذیرای تفسیر عام مفهوم رسانه باشیم در این صورت هر نوع پیام یا هر نوع کانالی را می توان مثابه رسانه قلمداد کرد.
ضمنا معتقدم که واقعا علیرغم حضور تکنولوژی های مدرن ارتباطی در کشورمان هنوز تاثیر ارتباطات سنتی بیشتر از مطبوعات یا حتی تلویزیون است. مثلا گاهی شایعه به عنوان یک فراگرد ارتباطی جای هر رسانه ای را پر می کند و قابل تکذیب هم نیست.

سلام.با تبادل لینک موافقید.

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد