چیزی به عنوان خبر علمی نداریم !

خبر زمانی می افتد که واقعه ای همچون زلزله و یا آتش سوزی رخ می دهد، فعالیتی که بصورت تدریجی انجام می شود، به صورت آنی جواب نمی دهد و این فرآیند را نمی توان خبر نامید" .

بنیانگذار نانو تکنولوژی در ایران با بیان این مطلب می افزاید : در حقیقت ما خبرعلمی نداریم ؛ آنچه وجود دارد ، گزارش و گزارش پیشرفت است .فرض کنید دانشمندان دانشگاه کمبریج اعلام می کنند موفق  به کشف ژنی شده اند که بیماری زگیل را کنترل می کند ،  اما هیچ گاه ، تونی بلر در شبکه بی بی سی آن را به عنوان " خبرخوش پزشکی"  اعلام نمی کند. اگر کشف این ژن صحت داشته باشد خوشا به حال دانشگاه کمبریج و اگر هم خبر صحیح نباشد می گویند دانشگاه کمبریج اشتباه کرده است و یا این اکتشاف هنوز تکمیل نشده است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطر نشان می کند : در کشورما اخیرا مد شده است همانطور که در زمینه فوتبال خبر می دهیم همانگونه هم در زمینه پیشرفتهای علمی خبر می دهیم ،گزارش پیشرفت ، پروسه ای است که ادامه دارد و در این فرآیند تنها بخشی از این پروسه گزارش می شود ، برای همین است که وقتی آن را به عنوان خبر اعلام می کنیم گویا این پروسه تمام شده است؛ یعنی واقعه ای انجام شده و محصولی عجیب و غریب به بازار عرضه شده است .

وی می افزاید : پس از انتشار خبر داروی ایدز، دکتر فاضل رییس فرهنگستان علوم پزشکی طی ارسال نامه ای به صدا و سیما خاطر نشان کرد که این اخبار را نه یک وزیر ، که یک دانشمند اعلام می کند و دیگر اینکه آنها که این کشف را انجام دادند خودشان این مساله را بزرگ نکردند و تنها گفتند کاری کردیم که می تواند میزان رشد بیماری ایدز را کند کند.خیلی ها در این زمینه فعالیت کرده اند، اما بگونه ای این خبر پخش شد که گمان کردند خبر تازه ای رخ داده است.

رییس بخش نانو تکنولوژی مرکز پژوهش های بنیادی گفت : ما هم در این موسسه کارهایی را مثلا در خصوص تعامل امواج رادیو فرکانسی مثل تلفن همراه با سلولهای مغزی انجام داده ایم که به دستاوردهایی هم نایل آمدیم . من می دانم اگر این مساله را اعلام کنیم بلافاصله این خبر اعلام می شود که دانشمندانIPM   کشف کرده اند که استفاده از تلفن همراه سلولهای مغزی را گرم می کند و انواع تبعات را برای آن ذکر می کنند.

 دکتر رفیعی تبار می افزاید : من مخالف گزارش دادن به مردم نیستم ، اما به این هم اعتقاد ندارم که روند پژوهشهای علمی را دچار خبر سازی هایی همچون زلزله و فوتبال کنیم ؛ چون کارعلمی انتها ندارد.اصلا امکان ندارد شما به داروی نهایی ایدز برسید.ممکن است واکسنی را برای آن کشف کنید، اما این دارو فقط بخشی از این بیماری را تعدیل می کند .

وی اضافه می کند : آقای دکترجوادلاریجانی چندی پیش در نامه ای به رهبر انقلاب بر این نکته تاکید کردند که این اتفاقات تصویری را در کشور بوجود می آورد که گویا می توان دریک مقطع زمانی ، مثل کشف قاره آمریکا، همه نوع کشفی را اعلام کنید. در صورتی که این مساله در علم اتفاق نمی افتد.  روند پیشرفتهای علمی تدریجی است و به یکباره رخ نمی دهد.حتی در اروپا و آمریکا که اکتشافات زیادی رخ می دهد هرگز پیشرفتهای علمی اینگونه اعلام نمی شود که مثلا وزیر بهداشت و یا دولتمردان در جلسه مطبوعاتی خبر را اعلام کنند. خبر را باید دانشمندان اعلام کنند چون مسوولیت صحت و سقم آن با خود آنهاست. پیشرفتهای علمی نباید سیاسی شود و در چارچوب رقابتهای جهانی مطرح گردد ؛ شما ملاحظه کردید وقتی خبر کشف داروی ایدز و یا ام. اس اعلام شد مردم چقدر با صدا و سیما تماس گرفتند .در صورتی که  کشف قرص "اینترفرون بتا"  می تواند تبعات بسیار خطرناکی را برای کنترل بیماری ام. اس به دنبال داشته باشد و تولید این دارو تنها یکی از زمینه هایی است که می تواند این بیماری را کنترل کند .

خبرنگار نباید روی صد شاخه بنشیند

"خبرنگاران ما عادت کرده اند تنها به انتشار رویدادها اکتفا کنند و اگر جایی هم انتقاد می کنند، انتقاد آنها سازنده نیست ."این مطلب را رییس انجمن متخصصان روابط عمومی در گفت  گو با " پرانتز" بیان کرده و اضافه می کند: سطحی نگری در روزنامه های ما بیداد می کند ضمن اینکه در برخی از حوزه ها شاهد کم کاری خبرنگاران هستیم وی با اشاره به اهمیت انتشاراخبار" ارتباطات توسعه" در کشور می گوید : برای تسهیل درنیل به توسعه یک کشوربایستی تمامی نهادها با تعامل و همگرایی با یکدیگر این توسعه را پیگیری کنند؛ یعنی اگر قرار است فرهنگ ارتباطات افزایش پیدا کند باید موبایل با کیفیت در اختیار افراد قرار گیرد و نهادهای قانونگذاری قانونهای مناسب خود را در این خصوص بنویسند ، روابط عمومی مخابرات، به تبلیغات  و اطلاع رسانی در این زمینه بپردازد و روزنامه ها نیز با انتشار اخبار توسعه در حوزه فرهنگ سازی به این مقوله کمک کنند؛ اگر این تعامل صورت بگیرد آن زمان شاهد ایجاد توسعه همه جانبه خواهیم بود .

دکتر زارعیان اضافه می کند: معنای توسعه تنها راه اندازی و افتتاح یک پروژه نیست ؛ رسانه ها اگر بخواهند در توسعه کشور موثر باشند، باید محور پرسشهای سطحی خود را از پرسشهای ساده و بی اثر به سوی سوالات اساسی تغییر داده و مطالعات خود را در عرصه های مختلف افزایش دهند.برای مثال اگرخبرنگار رسانه ای از من سوال کرد که مثلا چرا فیبر نوری قطع شده است و من به وی پاسخ می دهم که دلیل آن برخورد یک دستگاه بولدوزر وزارت راه  به بخشی از شبکه است ،خبرنگار خوب، این پاسخ ارایه شده راخبر کامل و جامع نمی داند.وظیفه خبرنگار توسعه آن است که دهها چرایی را در این خصوص مورد سوال قرار دهد ، اگر مدیران دایما در معرض  این چرایی ها قرار گیرند آن وقت عادت خواهند کرد اطلاعات خود را جامع و کامل به خبرنگاران عرضه کنند.استاد دانشکده خبر یادآور می شود :خبرنگاران ما عادت کرده اند تنها به انتشار رویدادها اکتفا کنند و اگر جایی هم انتقاد می کنند، انتقاد آنها سازنده نیست ، انتقاد آن است که طرف مقابل را به دفاع وادارد و در بسیاری موارد مصاحبه شونده پیروزمیدان می شود؛ چون اطلاعات او از خبرنگاری که خبر را منتشر می کند، بیشتر است.روزنامه نگاری توسعه و روزنامه نگاری ای که به توسعه جامعه کمک می کند باید عمیق و تحقیقی باشد .خبرنگاری که می خواهد به توسعه کشور کمک کند، نباید روی صد شاخه بنشیند تا بتواند مسایل را عمیقا مورد بررسی و کنکاش قرار دهد و صرفا به انتشار رویدادها کمک نکند .