روزنامه نگاران پایه میکروفون می شوند

دکتر معتمد نژاد : روزنامه نگاران ما آموزشهای تخصصی لازم را ندیده اند

متأسفانه روزنامه نگاران ما آموزشهای تخصصی لازم را ندیده و یا در شرایطی شروع به کار کرده اند که مطبوعات سیاسی فعال بوده اند. در این شرایط، از مزایای روزنامه نگاری حرفه ای برخوردار نشدند، بنابر این نمی توانیم انتظار داشته باشیم که آگاهی های لازم را داشته باشند. اینها در شرایطی خاص و به طور تصادفی وارد کار روزنامه نگاری و تحریریه های روزنامه ها شده اند. اغلب آنها دانشکده و یا مدرسه عالی خاصی را تجربه نکرده اند و روزنامه نگاری نخوانده اند تا بر اساس نیازهایی که مطبوعات دارند، مشغول فعالیت شوند. براساس تصادف و علاقه شخصی و یا توصیه هایی که دوستان و یا همکارانشان کرده اند، از روزنامه نگاری سردر آورده اند، بنابر این از آنجا که آموزش تخصصی نداشته اند و در شرایط استقلال روزنامه نگاری نبوده اند نمی توانیم انتظار داشته باشیم آگاهی های لازم را داشته باشند. در برابر این ناآگاهی، به عنوان مسؤولان و معلمان و محققان روزنامه نگاری وظیفه داریم به جامعه خود کمک کنیم تا به این نابسامانی پایان داده شود. باید تلاش نماییم از یک سو توجه دولت را به اهمیت این موضوع جلب کنیم واز سویی تلاش کنیم تا دانشگاه ها امکانات بیشتری را برای آموزش تخصصی خبرنگاران و بویژه روزنامه نگارانی که تازه می خواهند شروع به کار کنند، فراهم نمایند. با توجه به این ناآگاهی که به آن اشاره کردید، معتقدم باید در دانشگاه های مختلف کشور دوره کارشناسی روزنامه نگاری را دایر کنیم تا به بهبود وضعیت روزنامه نگاری شهرستانها کمک شود. از طرف دیگر، آنچه مهم است، موضوع تأمین استقلال حرفه ای روزنامه نگاری است. یکی از این مسایل، قدمهایی بود که در قبل از انقلاب با شکل گیری سندیکای نویسندگان و خبرنگاران و بعد از انقلاب در سال 76 با تأسیس انجمن صنفی روزنامه نگاران شکل گرفت، اما متأسفانه در این خصوص مشکلاتی به وجود آمده که باید امیدوارباشیم این وضعیت از میان برود؛ چون واقعیت این است همان گونه که بهبود وضعیت آموزش روزنامه نگاری اهمیت دارد، به بهبود وضعیت فعالیت سازه های صنفی روزنامه نگاری نیز نیاز داریم.

دکتر محسنیان راد : روزنامه نگاران به سویی می روند که به پایه میکروفون تبدیل می شوند

در کشورهایی که آزادی بیان در آنها تثبیت و نهادینه شده است و روزنامه نگاران استقلال حرفه ای دارند و ابزار و بوق تبلیغاتی نیستند، نمی توان به راحتی به آنها بلوف رسانه زد؛ چون روزنامه نگار اگر بازیچه دست این بلوف ها شود، آن را نوعی توهین به خود تلقی می کند. وظیفه او این است که کار خود را دنبال کند و آن قدر مقام ماحبه شونده رامورد پرسشهای متعدد و جستجوهای خود قرار دهد تا متوجه بلوف آن مقام بشود. اما در کشورهایی که روزنامه نگاران به سویی می روند که به پایه میکروفون تبدیل می شوند و اجازه می دهند که یک مقام هر چه می خواهد بگوید و بعد هم آنها همان توضیحات را منعکس کنند، اینجاست که فرصتی طلایی برای دولتمردان به وجود می آید که به انواع خالی بندیهای رسانه ای متوسل شوند. خدمات خود را در تمام دوران بشریت بهترین خدمات معرفی کنند، قولهایی بدهند که اساساً پایه و اساسی ندارد ، از طرحهای عمرانی صحبت به میان بیاورند که هرگز به سامان نرسیده است یا طرحهایی را به عنوان برنامه های آتی خود معرفی کنند که اصلا کار کارشناسی در مورد آنها انجام نشده است. از سویی، بر خطاهای بزرگ خود سرپوش بگذارند و دروغ بگویند و به گونه ای اتفاقها را تحریف کنند. تأسف بارتر این است که خالی بندی های رسانه ای بی آنکه از فیلتری عبور کند، عینا منتشر می شود و کسی هم به دنبال آن نمی رود و از درون آن طرحهای نامناسبی خارج می شود.

دکتر فرقانی : روزنامه نگاری نشسته در بین خبرنگاران افزایش یافته است

متأسفانه با توجه به توسعه فناوریهای ارتباطی و امکاناتی که در خصوص تولید خبر توسط این فناوریها به وجود آمده است ، تحرک روزنامه نگاران و خبرنگاران بشدت نسبت به گذشته کاهش یافته و «روزنامه نگاری نشسته» یا «پشت میز نشینی» توسعه یافته است. مدیران روزنامه ها تصور می کنند نیاز کمتری به نیروی انسانی متخصص در تحریریه های خود دارند و تنها کافی است چند نیروی انسانی با جست و جو در سایت ها ، وبلاگ ها و منابع متعدد خبری که به مدد این تکنولوژی ها به وجود آمده است و کپی کردن ، قیچی کردن و چسباندن اخبار آنها را مورد استفاده قرار دهند. نتیجه این گونه کارکردن این است که چهره خبری همه مطبوعات شبیه یکدیگر می شود و تنوع خبری و دیدگاه ها و سلیقه ها در انتخاب و انتشار و پردازش اخبار در آنها به چشم نمی خورد. ضمن اینکه اصلا نباید انکار کرد که فناوریهای منابع و امکانات جدید و متنوعی را در اختیار روزنامه نگاران قرار داده اند و به قدرت انتخاب آنها افزوده اند، اما این مسأله ضرورت حضور خبرنگاران را در محیطهای خبری نفی نمی کند

مصاحبه های من با دکتر معتمد نژاد ، دکتر محسنیان و دکتر فرقانی را اینجا بخوانید.