جایگاه خبرنگاران کجاست؟

خبرنگاری دیگر شغل عجیب و دست نیافتنی نیست. گذشت آن زمان که عده ای گمان می کردند لازمه خبرنگاری داشتن ابزاری همچون میکروفون ، ضبط صوت و دوربینی غول پیکر است .امروزه گسترش تجهیزاتی چون تلفن های همراه دوربین‌دار، دوربین‌های دیجیتال و ضبط صوت‌های کوچک دیجیتال مفهوم روزنامه‌نگاری شهروندی را ساخته است. دیگر هیچ چیز از چشم رسانه‌ها پنهان نمی‌ ماند چون همیشه انسانی پیدا می ‌شود که در لحظه وقوع حادثه دوربینش را روشن کرده باشد. این مقوله اگرچه تخصص در روزنامه‌نگاری را با چالش جدی مواجه کرده، اما هنوز در روزنامه‌ نگاری دقت و تخصص حرف اول را می‌زند. اما گویا همچون بسیاری از موضوعات دیگر اعتبار خبرنگاری نیز به تعادل و یا عدم تعادل در خط خمیده عرضه و تقاضاست.به این معنا که با افزایش تعداد سازمانهای ریز و درشت رسانه ای از یک سوی و نبود سیستم جامع و مشخصی برای گزینش و تربیت خبرنگاران اعتبار این حرفه نیز دستخوش آسیب جدی شده است.اینگونه است که بسیاری حتی مدیران رسانه ها نیز خبرنگاری را از آن جنس مشاغلی می دانند که امکان ورود و فعالیت در آن ساده و دست یافتنی است و شاید از همین روست که برغم تاکید بر سخت و زیان آور بودن آن ، هیچگونه تلاشی برای ارتقای حقوق مادی آنها صورت نمی پذیرد. بیشتر اهالی قلم بر این مفهوم را تاکید می کنند که خبرنگاری حرفه ای است که اگر آسان گرفته شود به زودی باید با آن خداحافظی کرد.

نهادها و سازمانهای غیر رسانه ای به حضور خبرنگارانی منفعل در ضیافت سازمانی و کنفرانس های خبری دلخوش کرده اند که تنها با ایفای نقش ضبط صوت راوی بخشی از تعهدات روابط عمومی های  سازمان اند خبرنگارانی که می توان انگیزه های طرح پرسش بخشی از آنها را نیز با تحفه های ریز و درشت از میان برد. از سویی موسسات خبری نیز به حضور خبرنگاران تازه کاری دل خوش می کنند که سهم بیشتری در کاهش هزینه های سازمانی آنها ایفا می کنند.

برای مثال بودجه یک سازمان خبری بر تصمیم گیری در مورد انواع خبرهایی که مورد بوشش قرار داده می‌شوند، بر مخاطبان مورد نظر و میزان بوشش خبرها تأثیر خواهد گذاشت. در زمان کسر بودجه، ممکن است مدیران رسانه، خبرنگاران خود در ادارات خبری دور دست را حذف کرده و یا اینکه تعداد کارکنان درمناطق کم درآمد را کاهش دهند داده و یا عرضه خود در برخی مناطق بکلی قطع کنند.

ناشران، مالکان و یا سایر مدیران اجرایی بویژه مقامات اجرایی تبلیغات فروش می‌توانند از قدرت خود بر خبرنگاران برای تأثیر بر نحوه گزارش و انتشار خبرها استفاده کنند. نشریه خبری Columbia Journalism Review هر از چندی مثال‌هایی از مدیرانی که سعی کرده‌اند بر نحوه بوشش خبری تأثیر بگذارند و یا آن دسته از مدیرانی که در صدد استفاده از قدرت خود برای تأثیر بر خبرنگاران نیستند و همچنین از خبرنگارانی که در مقابل این فشارها مقاومت کرده‌اند ارایه می دهد.

در چنین بستری است که می توان اینگونه خبرنگاران را برای ارگانهای غبر رسانه های فرصت و برای سازمانهای خبری و رسانه ای تهدیدی بالقوه دانست.خبرنگاران نیز ترجیح می دهند به جای غور در حوزه های پنهان اطلاعات به گام نهادن در سطح آشکار و نه عمق آن بپردازند.

برخی صاحب نظران  روزنامه نگاری، دیدگاههای متفاوتی در خصوص اینکه چه چیزی یک روزنامه نگار را به روزنامه نگار حرفه ای تبدیل می کند، ارایه می کنند عده ای همچون جیمز رستون " سرحالی و زنده دلی" را در این زمینه اصلی اساسی می داند. گروهی نیز همچون پل میلر از گروه روزنامه هایگانت " زرنگی و حیله گری" را عاملی موثر در این خصوص می داند. هربرت بروکر، یکی از سردبیران معروف، نیز "روکردن حقیقت و مو از ماست کشیدن" را ویژگی اصلی خبرنگار حرفه ای می داند. همگی آنها در اینکه خبرنگار نباید وامدار عوامل درون و برون سازمانی شود با یکدیگر متفق القول اند.گرچه تحقق این آرمان با وجود چالش های متفاوتی که پیش روی خبرنگاران قرار گرفته است در بسیاری از سازمانهای رسانه ای دور از ذهن به نظر می رسد